ΠΟΙΟΣ ΘΥΜΑΤΑΙ ΤΗΝ ΜΟΝΑΔΑ ΑΦΑΛΑΤΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΔΙΚΑ;

Σήμερα φίλοι μας σας παρουσιάζουμε φωτογραφίες από τη μονάδα αφαλάτωσης που επιχειρήθηκε να δημιουργηθεί στο νησί μας και συγκεκριμένα στην Πέρδικα τη δεκαετία του 60. Η Πυξίδα Πολιτισμού ευχαριστεί τον Γιώργο Καρύδη για την πολύτιμη συμβολή του και την ευγενική παραχώρηση του αρχειακού υλικού του. Έρευνα και συμπληρωματικές πληροφορίες @Πυξίδα Πολιτισμού. 

Κατά το διάστημα 1964 - 1973, εγκαταστάσεις για ηλιακή αφαλάτωση (ηλιόθερμα) κατασκευάστηκαν στη Σύμη, Νίσυρο, Πάτμο, Καστελόριζο, Αίγινα, κλπ. Η μεγαλύτερη μονάδα κατασκευάστηκε στην Πάτμο με επιφάνεια συλλεκτών 8000 τ.μ.

Λίγα λόγια για το τι είναι η ηλιακή αφαλάτωση : 

"Η τεχνική που χρησιµοποιείται για την χρήση της ηλιακής ενέργειας στην αφαλάτωση, βασίζεται στην αρχή του θερµοκηπίου. Οι εγκαταστάσεις αυτές έχουν ελάχιστο ή µηδενικό κόστος λειτουργίας εφόσον δεν χρησιµοποιούν κανενός είδους καύσιµο και ως εκ τούτου δεν ρυπαίνουν καθόλου το περιβάλλον: οι ακτίνες του ήλιου διέρχονται µέσα από µια διαφανή οροφή και θερµαίνουν το θαλασσινό νερό που βρίσκεται στον πυθµένα. Αυτό εξατµίζεται 15 και ανεβαίνει στην οροφή που είναι κεκλιµένη, οπότε συµπυκνώνεται πάλι και συλλέγεται ως προϊόν από κατάλληλη διάταξη. Η µέγιστη θερµοκρασία ενός τέτοιου θερµοκηπίου φτάνει περίπου τους 45ο – 55ο το καλοκαίρι. Το µοναδικό κόστος είναι αυτό των υλικών κατασκευής και ως εκ τούτου θα πρέπει να αναζητηθούν σχετικώς φτηνά υλικά κατασκευής. Βέβαια, η απόδοση τέτοιων εγκαταστάσεων είναι χαµηλή, περίπου 3,5 λίτρα καθαρό νερό ανά m2 εδάφους, και µάλιστα νερό όχι απαλλαγµένο από µικροοργανισµούς, πράγµα που σηµαίνει ότι χρειάζεται και περαιτέρω επεξεργασία."  (Π. Καραχάλιου, Τεχνολογίες αφαλάτωσης και προοπτικές εφαρμογής στον ελληνικό χώρο , Μεταπτυχιακή εργασία,  Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, 2010).

H περίπτωση της Αίγινας 

Μετά την εγκατάσταση μονάδας αφαλάτωσης στη Σύμη ήρθε η σειρά της Αίγινας να αποκτήσει τη δική της. Και στα δύο νησιά η μονάδα λειτουργούσε με την ενέργεια του ήλιου, και στις δύο περιπτώσεις ο δωρητής ήταν ανώνυμος. Ο άνθρωπος αυτός είχε δείξει ενδιαφέρον για τη δημιουργία ηλιακών μονάδων αφαλατώσεως, με την ελπίδα να βρεθεί έτσι ένας αποτελεσματικός τρόπος αντιμετωπίσεως της λειψυδρίας σε πολλά νησιά και χωριά όλου του κόσμου.

Η πραγματοποίηση του όλου έργου στην Αίγινα έγινε υπό την αιγίδα της Παγκοσμίου Εκκλησιαστικής Υπηρεσίας που έχει την έδρα της στη Νέα Υόρκη (Church World Service, National Council of Churches, 475 Riverside Drive, New York). Μετά από μια δοκιμαστική περίοδο, οι εγκαταστάσεις της Αίγινας και της Σύμης επρόκειτο να δοθούν από την Παγκόσμιο Εκκλησιαστική Υπηρεσία (που αποτελεί κλάδο του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών) στους κατοίκους των νησιών αυτών.

εικ.1 Οι εγκαταστάσεις αφαλάτωσης στην Πέρδικα

Όπως η μονάδα της Σύμης έτσι και αυτή της Αίγινας κατασκευάσθηκε από Έλληνες με τη βοήθεια Αμερικανού μηχανικού (του κ. Ρέη Εξτρομ της εταιρίας Ακου-Σολ, από τη Μινεζότα). Τον κύριο Έξτρομ βοήθησαν και άνδρες από τη Σύμη, που είχαν αποκτήσει πολύτιμη πείρα κατά την ανέγερση των εκεί εγκαταστάσεων αφαλάτωσης.

Η διαδικασία που ακολουθήθηκε στην Αίγινα ήταν η εξής:

Οι εργάτες ισοπέδωσαν πρώτα τελείως μια έκταση με βότσαλα και μικρές πέτρες. Την έκταση αυτή κάλυψαν με μαύρο ελαστικό ώστε να είναι δυνατή η συγκράτηση εκεί μιας ποσότητας από θαλασσινό νερό, χωρίς βάθος όμως.

                                      

                                           εικ.2 Οι εργάτες ισοπεδώνουν την έκταση

εικ.3 Οι εγκαταστάσεις της Πέρδικας παίρνουν μορφή

εικ.4 Τοποθέτηση του επιστρώματος από ειδικό πλαστικό 

Πάνω από το ελαστικό έβαλαν κατόπιν ένα στρώμα από σπογγοειδές υλικό "ορλόν". Το υλικό αυτό έχει την ιδιότητα να απορροφά γρήγορα και εύκολα το νερό, αυξάνοντας έτσι σημαντικά τις δυνατότητες εξατμίσεως του.

εικ.5 Εργάτες τοποθετούν το στρώμα από σπογγοειδές υλικό "ορλόν"

Το επόμενο βήμα ήταν να τεντώσουν ένα φύλλο από πλαστική ουσία πάνω από την όλη έκταση.Το πλαστικό φύλλο στερέωσαν πάνω σε στηρίγματα με τέτοιο τρόπο, ώστε να πάρει σχήμα επικλινές, όμοιο με την οροφή στα ανθοκήπια. Εκτός από την χρησιμότητα του για την αφαλάτωση του νερού της θαλάσσης, το σκέπαστρο αυτό επιτρέπει επίσης να συγκεντρώνεται το βρόχινο νερό που πέφτει επάνω του, όταν βρέχει.

Κάθε βράδυ μια αντλία στέλνει ποσότητα θαλασσινού νερού στο ελαστικό επίστρωμα που  καλύπτει τα βότσαλα. 

                                                εικ.6 Η αντλία του νερού της θαλάσσης 

Καθώς ανατέλλει ο ήλιος, οι ακτίνες του περνούν από το πλαστικό σκέπαστρο. Το νερό που βρίσκεται από κάτω, θερμαίνεται έτσι πολύ, αλλά όχι αρκετά για να βράσει.Απλώς εξατμίζεται, όπως συμβαίνει και στην επιφάνεια της θάλασσα, όταν την κτυπάει ο ήλιος.

                                       εικ.7 Το άπλωμα του πλαστικού σκέπαστρου

Εντωμεταξύ, οι υδρατμοί, που δημιουργούνται στην εγκατάσταση, παγιδεύονται στο πλαστικό σκέπαστρο και ξαναπαίρνουν τη μορφή του νερού. Οι σταγόνες δεν πέφτουν προς τα μέσα, γιατί η πλαστική σκεπή είναι επικλινής και το νερό πηγαίνει εκεί που θέλουν οι κατασκευαστές, δηλαδή μέσα σ ένα υδραγωγό. Με τη σειρά του ο υδραγωγός οδηγεί το νερό σε μια μεγάλη στέρνα, από όπου τροφοδοτείται ολόκληρο το χωριό. Ως προς το αλάτι που περισσεύει κατά την αφαλάτωση, το αναλαμβάνει και αυτό η αντλία, ξεπλένοντας το κάθε βράδυ, πριν ξαναγεμίσει την εγκατάσταση με νερό για την επόμενη μέρα.

εικ. 8 Εγκάρσια τομή μιας μονάδος (αύλακος) του συγκροτήματος

                                                      εικ. 9 Γενική άποψη της Πέρδικας

@ Πυξίδα Πολιτισμού