πηγή http://www.kathimerini.gr/
ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΚΑΛΟΣΠΥΡΟΣ
Ο Τζέικ Τζίλενχαλ στην ταινία «Zodiac» του Ντέιβιντ Φίντσερ, προσπαθεί να αποκωδικοποιήσει τα μυστικά ενός κατά συρροήν δολοφόνου. Η υπόθεση Zodiac επανέρχεται στην επικαιρότητα με ένα βιβλίο που μόλις κυκλοφόρησε στην Αμερική.
Η είδηση δημοσιεύθηκε κατ’ αποκλειστικότητα στο περιοδικό New York στις 12 Μαΐου, ούτε ένα μήνα πριν δηλαδή: ο φημισμένος εκδοτικός οίκος HarperCollins θα εξέδιδε την επόμενη ημέρα ένα βιβλίο, το αποτέλεσμα δωδεκαετούς έρευνας του Γκάρι Λ. Στιούαρτ, με τίτλο «The Most Dangerous Animal of All: Searching for my Father... and Finding the Zodiac Killer» (Το πιο επικίνδυνο ζώο απ’ όλα: Ψάχνοντας για τον πατέρα μου... και βρίσκοντας τον δολοφόνο Ζόντιακ).
Ο αμερικανικός εκδοτικός οίκος είχε στην κατοχή του το χειρόγραφο του Στιούαρτ εδώ και δεκαπέντε μήνες, τηρώντας άκρα μυστικότητα. Κανονικά, το αποτέλεσμα της πολύχρονης έρευνας του Στιούαρτ δεν θα έπρεπε να ενδιαφέρει κανέναν άλλον πέρα από τον στενό κύκλο των συγγενών και των φίλων του, καθώς θέμα της ήταν ο προσδιορισμός της ταυτότητας του πραγματικού του πατέρα, εν προκειμένω ενός παλαιοβιβλιοπώλη ονόματι Ερλ βαν Μπεστ Τζούνιορ.
Ωστόσο, με το βιβλίο αυτό, πέρα από το προσωπικό, αυτοβιογραφικό στοιχείο, ο Στιούαρτ υποβάλλει στην κρίση κοινού και ειδημόνων μια σειρά τεκμηρίων, που υποτίθεται πως αποδεικνύουν ότι το υπεροπτικά ανέκφραστο πρόσωπο του Ερλ βαν Μπεστ Τζούνιορ ήταν το απόμακρα φιλήσυχο προσωπείο πίσω από το οποίο κρυβόταν ο, ασύλληπτος ώς τις μέρες μας, κατά συρροήν δολοφόνος Zodiac. Ενοχος για πέντε φόνους στα τέλη της δεκαετίας του ’60 και αιώνιος ύποπτος για πολλαπλάσιες ανεξιχνίαστες υποθέσεις.
Μέχρι σήμερα, τουλάχιστον χίλιοι διακόσιοι άνθρωποι έχουν καταθέσει στις Αρχές ότι κάποια στιγμή στη ζωή τους γνώρισαν μια απροσάρμοστη ή διαταραγμένη προσωπικότητα που ήταν σίγουρα ή θα μπορούσε ή θα έπρεπε να είναι ο διαβόητος δολοφόνος. Στην περίπτωση του βιβλίου του Στιούαρτ, η αρραγής μυστικοπάθεια των ανθρώπων του HarperCollins και η αξιοσημείωτη, αλλά όχι αδιαμφισβήτητη, ομοιότητα που προέκυψε από τη σύγκριση της δημοσιευμένης φωτογραφίας του Βαν Μπεστ με το σκίτσο του Zodiac που είχε σχεδιαστεί με βάση τις περιγραφές από τα θύματα που επέζησαν από τις επιθέσεις του, καλλιέργησαν προσδοκίες τουλάχιστον σχετικά με την αξιοπιστία του συγγραφέα.
Είναι όντως αυτός;
Πράγματι, το βιβλίο του Στιούαρτ θα μπορούσε να είναι απλώς μια μοντέρνα Τηλεμάχεια με αίσιο ή δυσάρεστο, πάντως οπωσδήποτε δακρύβρεχτο, τέλος: ο υιοθετημένος γιος που αναζητεί τον βιολογικό του πατέρα, ανασκαλεύοντας τα σφραγισμένα αρχεία του αποτυχημένου έρωτα των γονιών του· ο πατέρας που εγκατέλειψε τη μητέρα επειδή του απαγγέλθηκαν κατηγορίες για αποπλάνηση ανηλίκου· μια μητέρα που ήταν μόλις δεκατριών ετών όταν συνειδητοποίησε ότι φέρει στα σπλάγχνα της τον πρωταγωνιστή της ιστορίας· το νεογέννητο μωρό που εγκαταλείφθηκε από τη μητέρα του στις σκάλες ενός διαμερίσματος στο Μπατόν Ρουζ, το παιδί που μεγάλωσε, σπούδασε ηλεκτρολόγος μηχανικός, εργάζεται σήμερα ως αντιπρόεδρος σε εταιρεία καθαρισμού και που κάποια στιγμή, φυσιολογικά, αποτόλμησε να επισκεφθεί το παρελθόν που δεν έζησε.
Συναρπαστικές διαδρομές όλες αυτές, ωστόσο, σύμφωνα με τις πρώτες κριτικές για το βιβλίο, τα στοιχεία που παραθέτει ο Στιούαρτ δεν φαίνονται αρκούντως τεκμηριωμένα ώστε να εκθρονίσουν από την κορυφή της λίστας υπόπτων τον Αρθουρ Λι Αλεν, τον άνθρωπο που, όπως προκύπτει από τα «Zodiac» και «Zodiac Unmasked», τα δύο ερευνητικά βιβλία του Ρόμπερτ Γκρέισμιθ στα οποία βασίστηκε εξ ολοκλήρου το καταπληκτικό φιλμ «Zodiac» του Ντέιβιντ Φίντσερ, δείχνει να ταιριάζει όσο κανείς άλλος στο προφίλ του εν λόγω κατά συρροήν δολοφόνου.
Ο τρομοκράτης
O serial killer τύπου Zodiac, Τεντ Μπάντι ή Εντμουντ Κέμπερ, που έδρασε από τα τέλη της δεκαετίας του ’60 έως περίπου τις αρχές των ’90s, ο εγχώριος τρομοκράτης της επίπλαστης ευημερίας της ψυχροπολεμικής Αμερικής, που μακέλευε νεαρές κοπέλες και ανέμελα ζευγαράκια σε απομονωμένα μέρη, αντικαταστάθηκε στα τέλη του εικοστού αιώνα από έναν άλλο τύπο κατά συρροήν δολοφόνου. Τον κατά συρροήν μαζικό δολοφόνο, δηλαδή τον τρομοκράτη του εικοστού πρώτου αιώνα, που εκτελεί ακαριαίες μαξιμαλιστικές επιθέσεις σε καίριους στόχους, εκμεταλλευόμενος τη συγχρονική αμεσότητα στη διάδοση της πληροφορίας, προκειμένου να μεγιστοποιήσει το συμβολικό όφελος από τις μαζικές σφαγές.
Ισως λοιπόν το αμείωτο ενδιαφέρον του κοινού για μια υπόθεση σαν του Zodiac, που έλαβε χώρα πριν από σαράντα χρόνια, κι ενώ στην Αμερική δεν έχει εμφανιστεί άλλος serial killer μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001, να οφείλεται στο ότι ο εν λόγω εγκληματίας οργάνωνε τα χτυπήματά του σε βάθος χρόνου, πλάθοντας τον μύθο του μέσα από μια πυκνογραμμένη αφήγηση με αρχή, μέση κι ένα τέλος, που έδινε την ευχέρεια στον πολίτη να οικειοποιηθεί τον ρόλο του ντετέκτιβ και να επιλέξει τον υποψήφιο θύτη της επιλογής του. Σαν εκείνο το ζευγάρι δασκάλων που κατάφερε να αποκρυπτογραφήσει ένα από τα κωδικοποιημένα μηνύματα που έστελνε ο Zodiac στην εφημερίδα San Francisco Chronicle.
Η ταινία του Φίντσερ
Οπως έδειξε η ταινία του Φίντσερ, η αναζήτηση της ταυτότητας ενός κατά συρροήν δολοφόνου δεν είναι μια αυτιστική διαδικασία συλλογής αποδεικτικών στοιχειών με στόχο τη σύλληψη του ενόχου που τόλμησε να ανατρέψει τη θετικιστική πεποίθηση των σύγχρονων κοινωνιών ότι η βελτίωση της ποιότητας ζωής συμβαδίζει με την ενίσχυση της ασφάλειας του πολίτη. Η ταινία «Zodiac» ήταν πάνω από όλα ένα φιλμ για τους ανθρώπους που αφιέρωσαν τη ζωή τους στην καταδίωξη του φοβερού δολοφόνου: τον σκιτσογράφο και συγγραφέα Ρόμπερτ Γκρέισμιθ, τον αστυνομικό συντάκτη της San Francisco Chronicle Πολ Εϊβερι, τον αστυνομικό επιθεωρητή του SFPD Ντέιβ Τόσκι. Το θέμα της ταινίας δεν ήταν λοιπόν ο Zodiac, αλλά η αφοσίωση, η παθιασμένη εμμονή με τον Αλλο. Κι ίσως αυτή η αναζήτηση του Αλλου να είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο η ιστορία του Zodiac παραμένει δημοφιλής ακόμη και στη σολιψιστική εποχή μας.
Ο αμερικανικός εκδοτικός οίκος είχε στην κατοχή του το χειρόγραφο του Στιούαρτ εδώ και δεκαπέντε μήνες, τηρώντας άκρα μυστικότητα. Κανονικά, το αποτέλεσμα της πολύχρονης έρευνας του Στιούαρτ δεν θα έπρεπε να ενδιαφέρει κανέναν άλλον πέρα από τον στενό κύκλο των συγγενών και των φίλων του, καθώς θέμα της ήταν ο προσδιορισμός της ταυτότητας του πραγματικού του πατέρα, εν προκειμένω ενός παλαιοβιβλιοπώλη ονόματι Ερλ βαν Μπεστ Τζούνιορ.
Ωστόσο, με το βιβλίο αυτό, πέρα από το προσωπικό, αυτοβιογραφικό στοιχείο, ο Στιούαρτ υποβάλλει στην κρίση κοινού και ειδημόνων μια σειρά τεκμηρίων, που υποτίθεται πως αποδεικνύουν ότι το υπεροπτικά ανέκφραστο πρόσωπο του Ερλ βαν Μπεστ Τζούνιορ ήταν το απόμακρα φιλήσυχο προσωπείο πίσω από το οποίο κρυβόταν ο, ασύλληπτος ώς τις μέρες μας, κατά συρροήν δολοφόνος Zodiac. Ενοχος για πέντε φόνους στα τέλη της δεκαετίας του ’60 και αιώνιος ύποπτος για πολλαπλάσιες ανεξιχνίαστες υποθέσεις.
Μέχρι σήμερα, τουλάχιστον χίλιοι διακόσιοι άνθρωποι έχουν καταθέσει στις Αρχές ότι κάποια στιγμή στη ζωή τους γνώρισαν μια απροσάρμοστη ή διαταραγμένη προσωπικότητα που ήταν σίγουρα ή θα μπορούσε ή θα έπρεπε να είναι ο διαβόητος δολοφόνος. Στην περίπτωση του βιβλίου του Στιούαρτ, η αρραγής μυστικοπάθεια των ανθρώπων του HarperCollins και η αξιοσημείωτη, αλλά όχι αδιαμφισβήτητη, ομοιότητα που προέκυψε από τη σύγκριση της δημοσιευμένης φωτογραφίας του Βαν Μπεστ με το σκίτσο του Zodiac που είχε σχεδιαστεί με βάση τις περιγραφές από τα θύματα που επέζησαν από τις επιθέσεις του, καλλιέργησαν προσδοκίες τουλάχιστον σχετικά με την αξιοπιστία του συγγραφέα.
Είναι όντως αυτός;
Πράγματι, το βιβλίο του Στιούαρτ θα μπορούσε να είναι απλώς μια μοντέρνα Τηλεμάχεια με αίσιο ή δυσάρεστο, πάντως οπωσδήποτε δακρύβρεχτο, τέλος: ο υιοθετημένος γιος που αναζητεί τον βιολογικό του πατέρα, ανασκαλεύοντας τα σφραγισμένα αρχεία του αποτυχημένου έρωτα των γονιών του· ο πατέρας που εγκατέλειψε τη μητέρα επειδή του απαγγέλθηκαν κατηγορίες για αποπλάνηση ανηλίκου· μια μητέρα που ήταν μόλις δεκατριών ετών όταν συνειδητοποίησε ότι φέρει στα σπλάγχνα της τον πρωταγωνιστή της ιστορίας· το νεογέννητο μωρό που εγκαταλείφθηκε από τη μητέρα του στις σκάλες ενός διαμερίσματος στο Μπατόν Ρουζ, το παιδί που μεγάλωσε, σπούδασε ηλεκτρολόγος μηχανικός, εργάζεται σήμερα ως αντιπρόεδρος σε εταιρεία καθαρισμού και που κάποια στιγμή, φυσιολογικά, αποτόλμησε να επισκεφθεί το παρελθόν που δεν έζησε.
Συναρπαστικές διαδρομές όλες αυτές, ωστόσο, σύμφωνα με τις πρώτες κριτικές για το βιβλίο, τα στοιχεία που παραθέτει ο Στιούαρτ δεν φαίνονται αρκούντως τεκμηριωμένα ώστε να εκθρονίσουν από την κορυφή της λίστας υπόπτων τον Αρθουρ Λι Αλεν, τον άνθρωπο που, όπως προκύπτει από τα «Zodiac» και «Zodiac Unmasked», τα δύο ερευνητικά βιβλία του Ρόμπερτ Γκρέισμιθ στα οποία βασίστηκε εξ ολοκλήρου το καταπληκτικό φιλμ «Zodiac» του Ντέιβιντ Φίντσερ, δείχνει να ταιριάζει όσο κανείς άλλος στο προφίλ του εν λόγω κατά συρροήν δολοφόνου.
Ο τρομοκράτης
O serial killer τύπου Zodiac, Τεντ Μπάντι ή Εντμουντ Κέμπερ, που έδρασε από τα τέλη της δεκαετίας του ’60 έως περίπου τις αρχές των ’90s, ο εγχώριος τρομοκράτης της επίπλαστης ευημερίας της ψυχροπολεμικής Αμερικής, που μακέλευε νεαρές κοπέλες και ανέμελα ζευγαράκια σε απομονωμένα μέρη, αντικαταστάθηκε στα τέλη του εικοστού αιώνα από έναν άλλο τύπο κατά συρροήν δολοφόνου. Τον κατά συρροήν μαζικό δολοφόνο, δηλαδή τον τρομοκράτη του εικοστού πρώτου αιώνα, που εκτελεί ακαριαίες μαξιμαλιστικές επιθέσεις σε καίριους στόχους, εκμεταλλευόμενος τη συγχρονική αμεσότητα στη διάδοση της πληροφορίας, προκειμένου να μεγιστοποιήσει το συμβολικό όφελος από τις μαζικές σφαγές.
Ισως λοιπόν το αμείωτο ενδιαφέρον του κοινού για μια υπόθεση σαν του Zodiac, που έλαβε χώρα πριν από σαράντα χρόνια, κι ενώ στην Αμερική δεν έχει εμφανιστεί άλλος serial killer μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001, να οφείλεται στο ότι ο εν λόγω εγκληματίας οργάνωνε τα χτυπήματά του σε βάθος χρόνου, πλάθοντας τον μύθο του μέσα από μια πυκνογραμμένη αφήγηση με αρχή, μέση κι ένα τέλος, που έδινε την ευχέρεια στον πολίτη να οικειοποιηθεί τον ρόλο του ντετέκτιβ και να επιλέξει τον υποψήφιο θύτη της επιλογής του. Σαν εκείνο το ζευγάρι δασκάλων που κατάφερε να αποκρυπτογραφήσει ένα από τα κωδικοποιημένα μηνύματα που έστελνε ο Zodiac στην εφημερίδα San Francisco Chronicle.
Η ταινία του Φίντσερ
Οπως έδειξε η ταινία του Φίντσερ, η αναζήτηση της ταυτότητας ενός κατά συρροήν δολοφόνου δεν είναι μια αυτιστική διαδικασία συλλογής αποδεικτικών στοιχειών με στόχο τη σύλληψη του ενόχου που τόλμησε να ανατρέψει τη θετικιστική πεποίθηση των σύγχρονων κοινωνιών ότι η βελτίωση της ποιότητας ζωής συμβαδίζει με την ενίσχυση της ασφάλειας του πολίτη. Η ταινία «Zodiac» ήταν πάνω από όλα ένα φιλμ για τους ανθρώπους που αφιέρωσαν τη ζωή τους στην καταδίωξη του φοβερού δολοφόνου: τον σκιτσογράφο και συγγραφέα Ρόμπερτ Γκρέισμιθ, τον αστυνομικό συντάκτη της San Francisco Chronicle Πολ Εϊβερι, τον αστυνομικό επιθεωρητή του SFPD Ντέιβ Τόσκι. Το θέμα της ταινίας δεν ήταν λοιπόν ο Zodiac, αλλά η αφοσίωση, η παθιασμένη εμμονή με τον Αλλο. Κι ίσως αυτή η αναζήτηση του Αλλου να είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο η ιστορία του Zodiac παραμένει δημοφιλής ακόμη και στη σολιψιστική εποχή μας.
Δείτε και διαβάστε
Διαβάστε το βιβλίο «The Most Dangerous Animal of All: Searching for my Father... and Finding the Zodiac Killer» (HarperCollins, σελ. 384) του Gary L. Stewart και δείτε (όσοι δεν το έχετε δει) το εξαιρετικό φιλμ «Zodiac» (2007) του Ντέιβιντ Φίντσερ («Seven», «Μπέντζαμιν Μπάτον», «Fight Club», «House of Cards» κ.ά.) με τους Τζέικ Τζίλενχαλ, Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ, Μαρκ Ράφαλο, Ελίας Κοτέας κ.ά. Επίσης, υπάρχουν διάφορα βιβλία για την υπόθεση Zodiac, όμως τα μόνα σοβαρά και τεκμηριωμένα είναι εκείνα του Robert Graysmith, «Zodiac» και «Zodiac Unmasked: The Identity of America’s Most Elusive Serial Killer». Τα υπόλοιπα έχουν εκδοθεί από περιθωριακούς αμερικανικούς εκδοτικούς οίκους και βασίζονται σε τερατώδεις θεωρίες συνωμοσίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου