Τα νομίσματα ως "σύμβολα απτά" στην Αρχαία Ελλάδα

Έκθεση με θέμα σχετικό με τις αναφορές και ερμηνείες των συμβόλων στα αρχαία νομίσματα, από τον 7ο αι. π.Χ. έως τη ρωμαϊκή περίοδο.

Το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και η Νομισματική Συλλογή της Alpha Bank συνεργάζονται για πρώτη φορά και διοργανώνουν από κοινού μία μεγάλη έκθεση με τίτλο "ΧΡΗΜΑ. Σύμβολα απτά στην Αρχαία Ελλάδα".

Η έκθεση θα πραγματοποιηθεί από 2 Νοεμβρίου 2017 έως 15 Απριλίου 2018 και θα παρουσιάσει στο ευρύ κοινό εξαιρετικά δείγματα της αρχαίας νομισματοκοπίας, προερχόμενα κατά κύριο λόγο από τη Νομισματική Συλλογή της Alpha Bank.

Το θέμα της έκθεσης σχετίζεται με τις ποικίλες αναφορές και ερμηνείες των συμβόλων που είναι χαραγμένα επάνω στα νομίσματα, από τα τέλη του 7ου αιώνα π.Χ. έως τη ρωμαϊκή περίοδο.Το νόμισμα αποτελεί, πρωτίστως, το βασικό μέσο συναλλαγής των ανθρώπων, με το οποίο καλύπτουν τις καθημερινές τους ανάγκες. Επίσης, είναι το μέσο με το οποίο το κράτος πραγματοποιεί πληρωμές και εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του. Τα αρχαία νομίσματα, ωστόσο, δεν είναι απλώς μέσα συναλλαγής· είναι και τα ίδια σύμβολα απτά, που κρατά κανείς στα χέρια του, τα "διαβάζει" και τα αντιλαμβάνεται. Απεικονίζουν παραστάσεις, οι οποίες προσφέρουν σημαντικές πληροφορίες, ιστορικές και άλλες, που συνδέονται με τον τόπο και την αρχή η οποία τα εξέδωσε.Η έκθεση διαρθρώνεται σε οκτώ θεματικές ενότητες. Ξεκινώντας από τα πρώτα ανεικονικά νομίσματα, παρακολουθούμε την εξέλιξη του νέου μέσου συναλλαγής, του κέρματος, που καθιερώθηκε και εξαπλώθηκε τάχιστα στον αρχαίο κόσμο, φέροντας ακόμη και συγκεκριμένες ονομασίες (π.χ. δαρεικοί, χελώνες, γλαύκες, κ.λ.π.). 

Μολύβδινο ομοίωμα χελώνας. Πιθανότατα χρησίμευε ως μέτρο βάρους. 6ος (;) αι. π.Χ. © Μουσείο αρχαίας Ελεύθερνας (φωτ. αρχείο)

Αργυρός στατήρ Αίγινας, παράσταση θαλάσσιας χελώνας. 5ος αι. π.Χ. © Νομισματική Συλλογή Alpha Bank (φωτ. Π. Μαγουλάς)

Παρατηρώντας την εικονογραφία, διαπιστώνουμε ότι οι όψεις των νομισμάτων μετατρέπονται σε πεδίο συμβολισμού καθώς, σταδιακά, αποτυπώνουν θρησκευτικά σύμβολα, εμπορικά αγαθά, έργα τέχνης, ιστορικά γεγονότα και αφηρημένες έννοιες, όπως ο πλούτος, η ευημερία, η νίκη, αλλά και προπαγανδιστικά μηνύματα της εκάστοτε εξουσίας και εκδότριας αρχής. 

Χάλκινο αναθηματικό ειδώλιο γλαύκας. 5ος αι. π.Χ. © Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (φωτ. Ε. Μίαρη)

Αργυρό τετράδραχμο Αθηνών, παράσταση γλαύκας. 5ος αι. π.Χ. © Νομ/τική Συλλογή Alpha Bank (φωτ. Π. Μαγουλάς)

Αττικός ερυθρόμορφος αμφορέας. Οπλιτοδρόμος σε στάση εκκίνησης. ~470 π.Χ. © Μουσείο Λούβρου (φωτ. St. Marechalle)

Στατήρ Κυζίκου από ήλεκτρο, παράσταση οπλιτοδρόμου. ~475 π.Χ. © Νομ/τική Συλλογή Alpha Bank (φωτ. Π. Μαγουλάς)

Η περιήγηση ολοκληρώνεται με την ανάδειξη του ρόλου του νομίσματος στην κοινωνία και με μία σύντομη αναφορά στην αρχαιοελληνική τραπεζική δραστηριότητα.

Παρουσιάζονται 85 νομίσματα από τη Συλλογή της Alpha Bank, μαζί με 160 αντικείμενα (πήλινα αγγεία και ειδώλια, μαρμάρινα και χάλκινα αγαλμάτια, ανάγλυφα, χρυσά κοσμήματα, μετρητικά σκεύη, νομίσματα από κλειστά σύνολα και επιγραφές) που προέρχονται από 32 Αρχαιολογικά Μουσεία και Συλλογές της Ελλάδος, της Ιταλίας, της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου.

Μαρμάρινη κεφαλή πυργοστεφούς Τύχης. 1ος αι. μ.Χ. © Αρχαιολογικό Μουσείο Αρχαίας Κορίνθου (φωτ. αρχείο ΕφΑ Κορινθίας)

Αργυρό τετράδραχμο Σμύρνης, παράσταση Τύχης Πόλης. Μετά το 165 π.Χ. © Νομ/τική Συλλογή Alpha Bank (φωτ. Π. Μαγουλάς)

Tην έκθεση συνοδεύει επιστημονικός κατάλογος, στην ελληνική και αγγλική γλώσσα, με λήμματα όλων των εκθεμάτων και πλούσιο φωτογραφικό υλικό.

---

Επιμελητές της έκθεσης: Καθηγητής Νίκος Σταμπολίδης, Διευθυντής Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, Γιώργος Τασούλας, Αρχαιολόγος MPhil., Επιμελητής Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, Δρ Δήμητρα Τσαγκάρη, Επιμελήτρια Νομισματικής Συλλογής Alpha Bank.

Ιδέα - Συντονισμός: Νίκος Σταμπολίδης, Δήμητρα Τσαγκάρη.

πηγή : www.pathfinder.gr